Prehabilitacja – klucz do efektywnego leczenia przed operacjami
Prehabilitacja może znacząco poprawić rokowania związane z hospitalizacją. U pacjentów, którzy są przygotowywani do operacji m.in. pod kątem dietetycznym, wydolnościowym oraz psychologicznym, zaobserwowano mniejsze ryzyko powikłań oraz szybszy powrót do zdrowia. Jak podkreślają eksperci, ta procedura powinna być dostosowywana indywidualnie przez wielodyscyplinarny zespół specjalistów. W polskim środowisku medycznym postuluje się, aby stała się ona integralną częścią systemowej opieki okołooperacyjnej. Obecnie jest dostępna jedynie w wybranych szpitalach.
Prehabilitacja to kompleksowe przygotowanie do hospitalizacji, szczególnie przed zabiegami operacyjnymi. Jej celem jest poprawa stanu ogólnego pacjenta, co ma na celu zmniejszenie ryzyka powikłań oraz skrócenie czasu rekonwalescencji.
Prehabilitacja jest niezwykle ważna dla pacjenta, który staje w obliczu zabiegu operacyjnego. Sprowadza się do tego, że nie tylko rozmawiamy z pacjentem przed zabiegiem operacyjnym, ale staje się on dla nas partnerem, a więc przyczyniamy się do tego, żeby zaangażował się w operację i proces leczenia, ale również jest przygotowywany przez cały zespół specjalistów – mówi dr Milena Lachowicz, psychoonkolog kliniczny i seksuolog z Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Okres oczekiwania na hospitalizację wiąże się z dużym stresem, ale jest to również czas, kiedy pacjent często postanawia zmienić swój styl życia. Odpowiednie wsparcie ze strony zespołu specjalistów może przyczynić się do poprawy kondycji psychofizycznej pacjenta zarówno w ramach opieki przedoperacyjnej, jak i w dłuższej perspektywie.
Pracujemy nad obniżaniem poziomu lęku, stresu i przepracowujemy emocje, które mogą pojawić się w związku z trudną sytuacją, chorobą i diagnostyką. Druga część prehabilitacji to edukacja pacjenta na temat aktywności fizycznej. Jeśli pacjent jest przed zabiegiem, powinien zadbać o swoją sprawność: czy to będą spacery, rower, aktywność fizyczna na świeżym powietrzu czy w siłowni. Chcemy, żeby zwiększyła się jego wydolność krążeniowo-oddechowa i siła mięśniowa – tłumaczy dr Lachowicz.
Podczas przygotowania do zabiegu operacyjnego kluczowe znaczenie ma także odpowiednia podaż białka w diecie, która jako podstawowy budulec organizmu zapobiega spadkowi siły i masy mięśniowej u pacjenta.
Białko wpływa na funkcjonowanie wszystkich narządów, w tym na pracę mózgu. Poprawia funkcje poznawcze, pamięć, koncentrację. Dieta bogata w białko oraz aktywność fizyczna przekładają się na nasz dobrostan psychofizyczny, lepsze nastawienie do życia i funkcjonowanie. To jest niezwykle istotne dla pacjentów przed wszelkimi zabiegami operacyjnymi, ale także dla każdego z nas – wskazuje ekspertka.
W badaniach przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, wykazano, że prehabilitacja znacząco poprawia odsetek powikłań pooperacyjnych, skraca czas pobytu w szpitalu oraz podnosi pooperacyjną aktywność fizyczną. W przypadku pacjentów z grup wysokiego ryzyka prehabilitacja może być wręcz kluczowa dla ich przeżycia, przy czym większy wpływ osiąga się dzięki eliminacji odwracalnych czynników, takich jak nałogi.
Zdaniem ekspertów, programy prehabilitacyjne powinny być szyte na miarę indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając jego wiek, kondycję, sprawność fizyczną oraz inne czynniki. Wprowadzenie kilku rekomendacji może przynieść korzyści, ale największa skuteczność osiąga się w wyniku działań wielodyscyplinarnych.
Pacjent, który dowiaduje się, że wkrótce ma planowany pobyt w szpitalu, musi wiedzieć, co zrobić, aby się dobrze przygotować. Nie ma znaczenia, czy to jest zabieg, operacja, czy też pobyt na internie – przed wszystkim powinien wyleczyć zęby oraz zaszczepić się przed hospitalizacją, aby zminimalizować ryzyko powikłań – podkreśla dr Leszek Borkowski, farmakolog kliniczny ze Szpitala Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Wołominie.
W 2023 roku na łamach „Polish Journal of Surgery” opublikowano rekomendacje dotyczące stosowania prehabilitacji. Zauważono, że przygotowanie do zabiegu powinno być elementem kompleksowej opieki okołozabiegowej i powinno być wdrażane tam, gdzie to możliwe.
Nowoczesne technologie wykorzystywane w systemie prehabilitacji znajdują zastosowanie również za granicą. Przykładem jest aplikacja Surgery Hero, opracowana przez brytyjski resort zdrowia, która pomaga pacjentom oczekującym na operację w przygotowaniach do zabiegu. Z jej pomocą tworzony jest spersonalizowany plan prehabilitacji oraz monitorowane są istotne wskaźniki zdrowia pacjentów, co przyczyniło się do znacznej redukcji powikłań pooperacyjnych.
Eksperci wskazują, że prehabilitacja wymaga systemowych i refundacyjnych rozwiązań, które już funkcjonują w krajach Europy Zachodniej, ale w Polsce wciąż ich brakuje. Ważne jest, aby pacjenci mogli skorzystać z kompleksowej opieki zarówno przed, jak i po hospitalizacji, z pomocą specjalistów w dziedzinie zdrowia.
na podstawie Newseria.pl, fot. Newseria.pl
